Cắt lỗ

Có nên cắt lỗ không? Và khi nào?

Câu trả lời, dĩ nhiên là có! Nhưng khi nào/ như nào mới là khó! Warren Buffet còn cắt lỗ rất quyết liệt với ngành hàng không khi covid mới bùng phát trong vòng chưa đầy 1 năm khi mới đầu tư. Với mình, cắt lỗ, dù là bạn đang trading hay investing, câu trả lời vừa khó mà lại vừa dễ đó là, vì sao bạn mua, bán vì lý do đó.

Dù investing/ trading, ai cũng đều cần có cho mình 1 triết lý riêng, và cố gắng gắn bó cái triết lý đó càng nhiều càng tốt, điều đó là chìa khoá của thành công, ít nhất quan điểm của mình là như vậy. Mình ủng hộ investing, nhưng mình không hề chê trading, chỉ đơn giản rằng triết lý của trading không phù hợp với mình, mình không thoải mái (comfortable) khi trading dựa trên giá và khối lượng và đặt tài sản của mình vào cái niềm tin kháng cự/ hỗ trợ.

Trong trading, mọi người hay dùng phân tích kỹ thuật để tìm điểm mua/ bán, nhưng rồi khi thị trường giảm, mọi người lại không cắt lỗ, lại bảo rằng doanh nghiệp này cơ bản tốt, mình lại là nhà đầu tư!? hold thôi, không bán, hồi thì bán. Không phải rằng, trong phân tích kỹ thuật, thì chỉ có cổ phiếu tăng giá/ giảm giá, chứ đâu nói đến yếu tố cơ bản gì đâu, cổ phiếu dù overpriced, vẫn có thể overpriced hơn nếu có momentum, đến bao giờ? Mình cũng chịu! Tương tự với chiều giảm thôi, có thể nó giảm mãi, vì thực tế doanh nghiệp cơ bản đâu có tốt chả hạn? 

Không phải cứ tăng là sẽ không giảm, và không phải cứ giảm là sẽ phải hồi! Từ chuyên ngành gọi là reversal bias. VNM, mua ở giá 120, giảm về 100, nếu tăng lại giá 120, nếu bạn thực sự tin, nếu chắc chắn, thì đáng nhẽ phải mua x2, x3 chứ, vì 100 lên 120 là 20% return mà? 

Hoặc nhiều người suy nghĩ rất ngây ngô rằng, không bán thì không lỗ. Phí giao dịch ở VNDS là 0.15%/ chiều, 2 chiều là 0.3%, lặp đi lặp lại 10 lần mua bán bằng giá loss 3%. Easy loss? Viễn cảnh tốt nhất cho những người không hiểu gì, đi trading hoặc thậm chí tệ hơn là đánh bạc là giảm thật mạnh để cắt lỗ, rồi dừng, gửi tiền cho quỹ, hết. Chứ gặp trường hợp nó đi ngang cho vài năm, lỗ chi phí vốn (gửi tiết kiệm 6%/ năm) thì còn tệ nữa, chưa kể, giá giảm từ từ thì...

Trong investing, cũng có cắt lỗ chứ, nhưng không phải vì giá giảm mà cắt lỗ, Peter Lynch trong 1 buổi phỏng vấn có nói, ông thường viết ra 1 các ý tưởng, xem doanh nghiệp đã vi phạm hay chưa, hay vẫn còn tăng trưởng, vẫn còn làm ăn tốt. Ông cũng nói, nếu đầu tư mà lấy giá giảm là lý do để bán, thì nên bán luôn thôi, vì thị trường, nay tăng mai giảm mà. Ai biết được thị trường nay lên mai xuống 1 cách chắc chắn, thì chắc tỉ phú rồi. Với mình, nếu overpriced theo valuation của mình, mình sẽ giảm dần tỉ trọng, không bán hết, vì again, giá, là bản năng của con người (human nature), mọi người thường tham lam rồi đẩy giá lên mức cao đến ngớ ngẩn rồi ào ạt rút tiền khi thị trường giảm, từ xưa đến giờ vẫn vậy, nên kể cả việc bán/ chốt lời trong đầu tư cũng thực sự rất khó để làm cho đúng. 

Nội dung về cắt lỗ này mình đã định viết từ lâu, khi nhiều chuyên gia share đi share lại cái bảng giá giảm bao nhiêu thì cắt, mức nào thì cắt nhưng chính họ cũng chẳng hiểu họ đang làm gì, và sự khác nhau ảnh hưởng từ triết lý trong investing/ trading lên những việc cắt lỗ. Timing của blog này chắc cũng phù hợp hơn khi có vẻ như dân tình đang hoảng loạn, đang gào thét, và không biết đi về đâu. 

Ba từ "Cơ bản tốt" là không đủ đâu, mua FPT đúng đỉnh 2007/8 thì phải, thì đến nay (với crazy money flooding in the market) thì may ra mới lãi tầm 8-9% không hơn lãi tiết kiệm là mấy, chưa kể, mình đã thực sự hiểu doanh nghiệp làm gì chưa mà nói "Cơ bản tốt"?